Foreldrepenger w Norwegii: Kryteria przyznania

Foreldrepenger, czyli zasiłek rodzicielski w Norwegii, to istotna pomoc finansowa dla osób, które spodziewają się dziecka lub opiekują się nowo narodzonym dzieckiem. Aby móc skorzystać z tego świadczenia, trzeba spełnić określone warunki. W tym artykule przeanalizujemy kryteria przyznania foreldrepenger oraz odpowiemy na najczęściej zadawane pytania związane z tym zasiłkiem.

Kryteria przyznania

Wymogi

Aby ubiegać się o foreldrepenger, musisz spełnić trzy kluczowe wymagania:

Zatrudnienie w Norwegii: Musisz pracować w Norwegii przez co najmniej 6 z ostatnich 10 miesięcy przed narodzinami dziecka.

Minimalny dochód: Twój roczny dochód musi wynosić co najmniej 0,5 G (G to jednostka podstawowa wynagrodzeń w Norwegii). Obecnie wynosi to 62 014 NOK.

Mieszkanie w Norwegii: Musisz mieszkać w Norwegii lub być członkiem norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych.

Jeżeli spełniasz te trzy warunki, możesz ubiegać się o foreldrepenger, które będą wsparciem finansowym w okresie po narodzinach dziecka.

Co zaliczane jest do dochodu?

Dochód, na podstawie którego obliczany jest foreldrepenger, obejmuje również różne inne formy wsparcia finansowego. Wliczają się do niego wpływy z:

Zasiłku chorobowego (sykepenger),

Zasiłku pielęgnacyjnego (pleiepenger),

Zasiłku rehabilitacyjnego (arbeidsavklaringspenger),

Zasiłku ciążowego (svangerskapspenger),

Zasiłku dla bezrobotnych (dagpenger),

Zasiłku szkoleniowego (opplæringspenger),

Poprzednio przyznanych foreldrepenger.

Dodatkowo do dochodu zaliczane są:

Dochody z pracy w innym kraju EOG,

Wynagrodzenie dla urzędników i pracowników służby cywilnej, którzy zostali zwolnieni z powodu likwidacji stanowiska (ventelønn),

Odprawa (sluttpakke),

Wynagrodzenie za udział w kursach dokształcających organizowanych przez pracodawcę.

Kto jest członkiem norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych?

Aby móc ubiegać się o foreldrepenger, musisz być członkiem norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Każda osoba pracująca w Norwegii odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne już od pierwszego miesiąca pracy, co oznacza, że od tego momentu nabywasz prawa do świadczeń, takich jak foreldrepenger.

Warto jednak zwrócić uwagę na to, że samo wykonywanie pracy w Norwegii nie zawsze oznacza automatyczne członkostwo w norweskim systemie. Jeśli jesteś np. pracownikiem oddelegowanym do Norwegii, a Twój pracodawca rozlicza się w Polsce, to wówczas należysz do polskiego systemu ubezpieczeń społecznych i przysługują Ci jedynie polskie świadczenia.

Foreldrepenger a engangsstønad

Ważnym aspektem jest różnica pomiędzy foreldrepenger a jednorazowym świadczeniem becikowym (engangsstønad). Jeśli zdecydujesz się na pobranie becikowego, nie będziesz mógł później ubiegać się o foreldrepenger. Wybór pomiędzy tymi dwoma formami wsparcia zależy od Twojej sytuacji zawodowej i finansowej.

Foreldrepenger w Norwegii: Długość zasiłku

W Norwegii rodzice mogą zdecydować o długości okresu pobierania zasiłku rodzicielskiego, co zależy od kilku czynników, takich jak sytuacja zawodowa oraz prawo do świadczeń rodzicielskich przez oboje rodziców. Długość zasiłku wpływa na to, jak długo rodzice mogą otrzymywać wsparcie finansowe i jak zostanie ono rozłożone.

Długość zasiłku

Ogólne zasady

Kiedy rodzic składa wniosek o foreldrepenger, decyduje również o długości okresu, przez jaki będzie pobierał zasiłek. Decyzja ta dotyczy zarówno matki, jak i ojca (lub partnera/ki), i nie można jej później zmienić. Istnieje kilka kombinacji zależnych od tego, czy oboje rodziców ma prawo do świadczeń rodzicielskich, czy tylko jedno z nich.

Możliwe scenariusze to:

Oboje rodziców ma prawo do świadczeń,

Tylko matka ma prawo do świadczeń,

Tylko ojciec ma prawo do świadczeń,

Samotny rodzic (matka lub ojciec),

Pary homoseksualne (matka z partnerką lub ojciec z partnerem).

W niektórych przypadkach wymagane jest, aby matka wykazywała aktywność zawodową lub edukacyjną, spełniając jeden z następujących warunków:

Praca na co najmniej 75% etatu,

Pełnoetatowa nauka,

Połączenie edukacji i pracy w pełnym wymiarze,

Całkowite uzależnienie od pomocy w opiece nad dzieckiem z powodu choroby,

Udział w programie kwalifikacji zawodowej,

Uczestnictwo w programie dla nowo przybyłych imigrantów.

Okres zasiłku rodzicielskiego dzieli się na trzy części: zasiłek macierzyński (mødrekvoten), zasiłek ojcowski (fedrekvoten) oraz wspólny okres (fellesperioden), który można podzielić między rodziców. Zasiłek można pobierać na dwa sposoby:

80% stawki, co wydłuża okres pobierania,

100% stawki, co skraca okres pobierania.

Zasiłek można zaplanować w dogodny sposób, jednak każdą zmianę planów należy zgłosić wcześniej do NAV.

Zarówno ojciec, jak i matka mają prawo do świadczeń

W przypadku, gdy oboje rodzice mają prawo do foreldrepenger, okres zasiłku wygląda następująco:

Matka: 3 tygodnie przed porodem oraz 15 tygodni zasiłku przy 100% stawki lub 19 tygodni przy 80% stawki. Pierwsze 6 tygodni musi być wykorzystane bezpośrednio po porodzie, a pozostałe tygodnie mogą być elastycznie wykorzystane później.

Ojciec: 15 tygodni przy 100% stawki lub 19 tygodni przy 80% stawki, niezależnie od aktywności matki.

Wspólny okres: 16 tygodni przy 100% stawki lub 18 tygodni przy 80% stawki, które rodzice mogą podzielić według własnego uznania. Aby ojciec mógł pobierać świadczenie, matka musi wykazywać aktywność zawodową lub edukacyjną.

W niektórych przypadkach możliwe jest rozpoczęcie pobierania zasiłku już 12 tygodni przed porodem, co skraca wspólny okres.

Tylko matka ma prawo do świadczeń

Jeżeli tylko matka ma prawo do foreldrepenger, otrzymuje ona:

3 tygodnie przed porodem,

46 tygodni zasiłku przy 100% stawki lub 56 tygodni przy 80% stawki.

2.4 Tylko ojciec ma prawo do świadczeń

Częstym przypadkiem wśród Polaków w Norwegii jest sytuacja, gdy tylko ojciec ma prawo do foreldrepenger, podczas gdy matka pozostaje z dzieckiem w Polsce. W takiej sytuacji ojciec może pobierać zasiłek:

40 tygodni przy 100% stawki lub 50 tygodni przy 80% stawki.

Jeżeli matka ma prawo do macierzyńskiego w Polsce, musi wykorzystać przynajmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, zanim ojciec w Norwegii będzie mógł rozpocząć swój okres zasiłkowy. W przypadku, gdy matka nie ma prawa do macierzyńskiego, musi spełniać wymóg aktywności.

Samotny rodzic

Samotny rodzic (matka lub ojciec) ma prawo do:

46 tygodni zasiłku przy 100% stawki lub 56 tygodni przy 80% stawki.

Pary homoseksualne

W przypadku par homoseksualnych, zasady przyznawania zasiłku są takie same jak dla heteroseksualnych par. Zarówno matka z partnerką, jak i ojciec z partnerem mogą podzielić się zasiłkiem rodzicielskim według zasad opisanych powyżej, z wymogiem aktywności matki lub ojca, jeśli drugi rodzic ma pobierać świadczenie.

Foreldrepenger w Norwegii: Sytuacje nietypowe

System foreldrepenger przewiduje różne modyfikacje świadczeń w zależności od specyficznych sytuacji, takich jak narodziny bliźniąt, wieloraczków, wcześniaków, czy też w przypadku poronienia. Poniżej omówimy, jakie zmiany w okresie pobierania zasiłku rodzicielskiego przewiduje prawo w takich przypadkach.

Sytuacje nietypowe

Bliźnięta

W przypadku narodzin bliźniąt, rodzicom przysługuje dodatkowy okres zasiłkowy. Poza standardowym okresem foreldrepenger, otrzymuje się dodatkowe:

17 tygodni zasiłku przy 100% stawki,

21 tygodni zasiłku przy 80% stawki.

To wydłużenie okresu świadczeń ma na celu wsparcie rodziców w trudniejszej logistycznie i emocjonalnie sytuacji, jaką jest wychowanie dwójki noworodków jednocześnie.

Wieloraczki

Jeśli rodzice powitają na świecie troje lub więcej dzieci, przysługuje im jeszcze dłuższy okres zasiłkowy. Dodatkowe tygodnie w przypadku narodzin wieloraczków wynoszą:

46 tygodni zasiłku przy 100% stawki,

56 tygodni zasiłku przy 80% stawki.

Dzięki temu rodzice mają więcej czasu, aby skupić się na opiece nad większą liczbą dzieci, bez konieczności natychmiastowego powrotu do pracy.

Wcześniaki

Jeżeli dziecko przychodzi na świat przed 33. tygodniem ciąży, okres zasiłku rodzicielskiego zostaje automatycznie przedłużony o liczbę tygodni, o jaką dziecko urodziło się przed terminem. Przedłużenie dotyczy zarówno świadczenia w wysokości 100%, jak i 80% stawki. Dzięki temu rodzice wcześniaka mają więcej czasu na opiekę nad dzieckiem, które często wymaga szczególnej troski i monitorowania zdrowia.

Urodzenie martwego dziecka

W przypadku tragicznej sytuacji, jaką jest urodzenie martwego dziecka, matka ma prawo do 30 dni zasiłku foreldrepenger. Jeśli matka nie wypracowała prawa do świadczenia rodzicielskiego, ma prawo do jednorazowej zapomogi (engangsstønad), o ile poród nastąpił w 22. tygodniu ciąży lub później.

Foreldrepenger w Norwegii: Jak obliczana jest wysokość świadczenia?

Wysokość zasiłku rodzicielskiego (foreldrepenger) w Norwegii jest uzależniona od dochodów rodziców i obliczana w taki sposób, aby pokryć dochód utracony w okresie opieki nad dzieckiem. NAV bierze pod uwagę kilka czynników, które wpływają na ostateczną kwotę świadczenia. W tej części artykułu wyjaśniamy, jak dokładnie NAV oblicza wysokość foreldrepenger oraz jakie dochody i inne elementy wpływają na te wyliczenia.

Wysokość świadczenia

Ogólne zasady

Wysokość świadczenia rodzicielskiego jest obliczana na podstawie rocznego dochodu rodzica, ale zasiłek pokrywa dochód maksymalnie do kwoty 744 168 NOK (jest to sześciokrotność podstawowej kwoty G w Norwegii). Oznacza to, że dochody powyżej tej kwoty nie są brane pod uwagę przy obliczaniu zasiłku.

Zasiłek jest zazwyczaj obliczany na podstawie średniego dochodu z ostatnich 3 miesięcy kalendarzowych przed rozpoczęciem okresu pobierania foreldrepenger. Dotyczy to zarówno osób zatrudnionych na stałe, jak i osób z nieregularnym dochodem.

Jednak NAV może wziąć pod uwagę również inne okresy, jeśli:

Istnieje różnica powyżej 25% między rocznym dochodem a dochodem z ostatnich 3 miesięcy. W takim przypadku NAV rozważy, który z tych dochodów jest bardziej reprezentatywny.

Jeśli zatrudnienie trwało krócej niż 3 miesiące, NAV obliczy świadczenie na podstawie dochodów za ten okres.

Dochody uwzględniane w obliczeniach

NAV bierze pod uwagę różne rodzaje dochodów i świadczeń przy obliczaniu wysokości foreldrepenger.

Do podstawy zasiłku wliczane są:

-Wynagrodzenie z tytułu pracy,

-Świadczenia równorzędne z wynagrodzeniem, takie jak zasiłek chorobowy (sykepenger), zasiłek rehabilitacyjny (arbeidsavklaringspenger) czy inne formy wsparcia.

-Premie i dodatki związane z pracą, które wynikają z nakładu pracy własnej.

-Świadczenia niefinansowe, które zostaną utracone w trakcie urlopu, np. samochód służbowy, telefon komórkowy, internet, jeśli są częścią wynagrodzenia.

Dochody nieuwzględniane w obliczeniach

Nie wszystkie dochody i świadczenia są brane pod uwagę przy obliczaniu wysokości foreldrepenger. NAV pomija następujące wpływy:

Wynagrodzenie za nadgodziny – nadgodziny nie są wliczane do podstawy obliczenia zasiłku.

Feriepenger – wynagrodzenie urlopowe nie jest uwzględniane w obliczeniach.

Dodatki związane z kosztami pracy, takie jak diety, dodatek samochodowy czy na narzędzia.

Specjalne przypadki

NAV uwzględnia również inne sytuacje, które mogą wpłynąć na wysokość zasiłku:

Pracownik etatowy z dochodami z działalności gospodarczej: Jeśli jesteś zarówno pracownikiem etatowym, jak i prowadzisz działalność gospodarczą, dochody z obu źródeł zostaną zsumowane i zasiłek będzie obliczany na podstawie całości dochodów. Jednak w przypadku, gdy całkowity dochód przekroczy sześciokrotność podstawowej kwoty G (744 168 NOK), dochód z pracy etatowej jest brany pod uwagę jako pierwszy.

Osoby z nieregularnymi dochodami: Jeśli różnica między dochodami w ciągu ostatnich 3 miesięcy a rocznym dochodem przekracza 25%, NAV wybierze bardziej reprezentatywny okres do obliczenia zasiłku.

Krótkie okresy zatrudnienia: W przypadku, gdy zatrudnienie trwało krócej niż 3 miesiące, NAV przeliczy dochód na średnią miesięczną, na której podstawie zostanie obliczone świadczenie.

Foreldrepenger w Norwegii: Kiedy należy składać wniosek?

Składanie wniosku o foreldrepenger to kluczowy krok, który należy podjąć w odpowiednim momencie, aby zagwarantować ciągłość wypłat świadczeń. NAV rekomenduje składanie wniosków z odpowiednim wyprzedzeniem, aby zapewnić płynność całego procesu. Poniżej znajdziesz szczegóły dotyczące terminów składania wniosków przez matki, ojców oraz partnerów.

Kiedy należy składać wniosek?

Rekomendacja NAV

NAV zaleca złożenie wniosku 4-6 tygodni przed planowanym rozpoczęciem pobierania zasiłku rodzicielskiego. Czas przetwarzania wniosków może się różnić, dlatego warto zarezerwować sobie odpowiednią ilość czasu na formalności.

Odpowiedź na wniosek możesz otrzymać najwcześniej 4 tygodnie przed planowanym rozpoczęciem pobierania świadczenia. Zbyt późne złożenie wniosku może skutkować opóźnieniami w wypłatach.

Matka

Matka powinna złożyć wniosek nie później niż 3 miesiące od momentu rozpoczęcia okresu zasiłku rodzicielskiego. Złożenie wniosku po tym terminie może skutkować utratą przysługujących dni świadczeń. Aby uniknąć takiej sytuacji, warto złożyć dokumenty z odpowiednim wyprzedzeniem.

Ojciec lub partner/partnerka

Ojciec lub partner/partnerka mogą ubiegać się o świadczenia rodzicielskie najwcześniej w chwili narodzin dziecka. Wyjątkiem są sytuacje, gdy matka jest chora, hospitalizowana lub przebywa w zakładzie opieki zdrowotnej, co pozwala na wcześniejsze ubieganie się o świadczenie przez ojca.

Wniosek powinien zostać złożony nie później niż w ostatni dzień zasiłku matki. Złożenie wniosku po tym terminie spowoduje zmniejszenie liczby dni świadczenia przysługujących ojcu lub partnerowi.

Urlop (Feriepenger) i łączenie pracy z pobieraniem świadczeń

W Norwegii system zasiłków rodzicielskich jest elastyczny i pozwala rodzicom na połączenie pobierania świadczeń z aktywnością zawodową. Dodatkowo, rodzice mają prawo do wynagrodzenia urlopowego podczas pobierania foreldrepenger. Poniżej szczegółowo wyjaśniamy, jak działa wynagrodzenie urlopowe oraz jakie zasady obowiązują przy łączeniu pracy z zasiłkiem rodzicielskim.

Urlop (Feriepenger)

Podczas pobierania foreldrepenger rodzice mają prawo do wynagrodzenia urlopowego, czyli tzw. feriepenger. Jest to szczególne prawo przysługujące pracownikom w Norwegii, które obowiązuje także w czasie korzystania z zasiłku rodzicielskiego.

Wynagrodzenie urlopowe wynosi 10,2% kwoty wypłacanej w pierwszych 12 lub 15 tygodniach okresu zasiłku, przed opodatkowaniem.

Jeśli Twój pracodawca wypłaca wynagrodzenie podczas urlopu, kwota wynagrodzenia urlopowego jest przekazywana pracodawcy.

Feriepenger naliczane są na podstawie kwoty, jaką otrzymujesz w ramach foreldrepenger w ciągu pierwszych tygodni pobierania zasiłku, zanim zostanie on opodatkowany.

To oznacza, że możesz otrzymać dodatkowe środki w postaci wynagrodzenia urlopowego podczas urlopu, co zwiększa Twoje całkowite dochody w trakcie korzystania z urlopu macierzyńskiego lub ojcowskiego.

Praca i jednoczesne pobieranie świadczenia

Norweski system foreldrepenger daje również możliwość łączenia pracy z pobieraniem świadczeń rodzicielskich, co może być korzystnym rozwiązaniem dla rodziców, którzy chcą wrócić do aktywności zawodowej na część etatu, jednocześnie korzystając z zasiłku. System ten pozwala na elastyczne dopasowanie pracy do życia rodzinnego.

Ogólne zasady

Można wybrać jedno z dwóch rozwiązań:

Praca na pełen etat i odłożenie okresu pobierania zasiłku rodzicielskiego na późniejszy czas.

Praca na niepełny etat i równoczesne przedłużenie okresu zasiłku rodzicielskiego. W tym przypadku stawka świadczenia zostaje proporcjonalnie zmniejszona w zależności od liczby przepracowanych godzin.

Na przykład, pracując na 80% etatu, otrzymasz 20% zasiłku rodzicielskiego, co oznacza, że okres pobierania świadczenia się wydłuża, ponieważ w danym czasie wykorzystujesz mniejszą część swojego zasiłku.

Ważne jest, aby liczba godzin pracy w miesiącu odpowiadała zadeklarowanemu procentowi etatu. Oznacza to, że liczba przepracowanych godzin nie może być ani mniejsza, ani większa niż zadeklarowana. W przypadku zmian w liczbie godzin, należy sporządzić nową umowę z pracodawcą lub aneks do umowy, ponieważ NAV opiera się na informacjach zawartych w umowie, a nie na rzeczywistej liczbie przepracowanych godzin.

Oboje rodziców pozostających w domu

W Norwegii możliwe jest także, aby oboje rodziców dzielili się opieką nad dzieckiem i pracą, począwszy od 7. tygodnia po porodzie. Pierwsze 6 tygodni zasiłku zarezerwowane jest wyłącznie dla matki ze względów medycznych.

Rodzice mogą podzielić się opieką w różny sposób:

Praca na pół etatu przez oboje rodziców: na przykład ojciec pracuje na 50% etatu i pobiera 50% zasiłku, a matka również pracuje na 50% etatu i pobiera resztę świadczenia. Taki układ sprawia, że matka spełnia wymóg aktywności zawodowej, jednocześnie dzieląc obowiązki z ojcem.

Urlop płatny lub bezpłatny: Rodzice mogą również skorzystać z urlopu płatnego lub bezpłatnego, aby wspólnie przebywać w domu z dzieckiem. Należy jednak pamiętać, że bezpłatny urlop uzgadnia się bezpośrednio z pracodawcą i nie jest on częścią zasiłku rodzicielskiego. Może również wpływać na prawo do innych świadczeń NAV oraz na uprawnienia do foreldrepenger.

Warto także pamiętać, że ojciec lub „współmatka” mają prawo do 2 tygodni urlopu po narodzinach dziecka. Urlop ten należy jednak ustalić z pracodawcą, ponieważ nie jest on częścią świadczeń NAV, lecz stanowi prawo wynikające z norweskiego kodeksu pracy.

Foreldrepenger w Norwegii: Choroba jednego z rodziców i wymagana dokumentacja

W życiu mogą zdarzyć się nieprzewidziane sytuacje, takie jak choroba jednego z rodziców, które mogą wpłynąć na możliwość opieki nad dzieckiem. Norweski system świadczeń rodzicielskich przewiduje takie okoliczności, umożliwiając odpowiednie zarządzanie okresem pobierania zasiłku. Poniżej wyjaśniamy, co można zrobić w przypadku choroby rodzica oraz jakie dokumenty są potrzebne do złożenia wniosku o foreldrepenger.

Choroba jednego z rodziców

Jeśli jeden z rodziców zachoruje i nie będzie w stanie opiekować się dzieckiem lub zostanie przyjęty do szpitala lub innej placówki opieki zdrowotnej, dostępne są dwa rozwiązania:

Przejęcie okresu zasiłkowego przez drugiego rodzica: Drugi rodzic może przejąć okres zasiłku rodzicielskiego osoby chorej lub hospitalizowanej. Oznacza to, że druga osoba przejmuje obowiązki opieki nad dzieckiem, a także zasiłek rodzicielski.

Odroczenie zasiłku przez chorego rodzica: Rodzic, który zachorował lub jest hospitalizowany, może odroczyć swój okres pobierania zasiłku rodzicielskiego. Oznacza to, że zasiłek zostanie wstrzymany do czasu, aż osoba chora będzie w stanie ponownie zająć się dzieckiem.

Możliwość odroczenia lub przejęcia zasiłku rodzicielskiego istnieje w dowolnym momencie po narodzinach dziecka. W czasie, gdy rodzic jest chory, może otrzymywać zasiłek chorobowy (sykepenger), co zapewnia wsparcie finansowe.

Wymagana dokumentacja

Aby ubiegać się o foreldrepenger, konieczne jest dostarczenie odpowiedniej dokumentacji zarówno przed, jak i po narodzinach dziecka. Poniżej znajdziesz informacje na temat wymaganych dokumentów.

Dokumentacja podstawowa

Przed urodzeniem:

Karta ciąży: Po 22. tygodniu ciąży należy dostarczyć kartę ciąży, jeśli ciąża prowadzona jest poza Norwegią, karta musi być przetłumaczona na język norweski lub angielski.

Po urodzeniu:

Akt urodzenia dziecka: Jeżeli dziecko urodziło się poza Norwegią i nie figuruje w Norweskim spisie ludności, wymagany jest akt urodzenia na unijnym druku lub przetłumaczony na język norweski lub angielski.

Rejestracja pobytu w Norwegii: Potwierdzenie rejestracji pobytu (registeringbevis) lub pozwolenie na pobyt (oppholdstillatelse).

Odcinki z pensji: Dokumenty potwierdzające wynagrodzenie za ostatnich 6 przepracowanych miesięcy.

Dokumentacja dodatkowa

W zależności od indywidualnej sytuacji może być wymagana dodatkowa dokumentacja:

Zaświadczenie o powrocie drugiego rodzica do pracy lub nauki (jeśli dotyczy),

Dokument tożsamości matki,

Inne dokumenty: W zależności od konkretnej sytuacji (np. łączenie pracy etatowej z działalnością gospodarczą).

Co dalej po złożeniu wniosku?

Po złożeniu wniosku o foreldrepenger, NAV przesyła potwierdzenie przyjęcia dokumentów. Potwierdzenie to należy przekazać pracodawcy, który jest zobowiązany wysłać do NAV tzw. inntektsmelding. Jest to raport zawierający szczegóły dotyczące wynagrodzenia pracownika, na podstawie którego NAV oblicza wysokość świadczenia.

Gdy NAV zatwierdzi wniosek, rodzice otrzymują decyzję, w której znajduje się plan wypłat zasiłku. Plan ten określa wszystkie okresy, w których będą wypłacane świadczenia. W trakcie pobierania świadczeń możliwe jest wprowadzenie zmian, np. zawieszenie świadczenia. Jednak każdą planowaną zmianę należy zgłosić odpowiednio wcześnie do NAV.